Bệnh lao phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) đều là những bệnh lý ảnh hưởng đến hệ hô hấp và có một số đặc điểm tương đồng. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác và áp dụng phương hướng điều trị phù hợp, việc phân biệt rõ ràng giữa hai loại bệnh này là rất quan trọng.
Nguyên nhân gây bệnh lao phổi
Bệnh lao phổi là một căn bệnh phổi gây ra bởi vi khuẩn lao, có khả năng lây từ người này sang người khác chủ yếu thông qua đường hô hấp. Khi người mắc bệnh lao phổi có vi khuẩn trong đờm. Khi nói chuyện hoặc hắt hơi, họ có thể vô tình phát tán vi khuẩn lao vào môi trường, tiềm ẩn nguy cơ nhiễm bệnh cho người xung quanh. Tuy nhiên, các tiếp xúc khác như bắt tay, đụng chạm không thể lây bệnh lao.
Bệnh lao phổi thường biểu hiện bán cấp, không phát triển cấp tính như viêm phế quản hoặc viêm phổi, nhưng cũng không kéo dài mãn tính như bệnh COPD, tiểu đường, hoặc suy tim.
Nguyên nhân gây bệnh COPD
Nếu bệnh lao phổi thường biểu hiện bán cấp, không phát triển cấp tính như viêm phổi hay viêm phế quản, mà cũng không kéo dài mãn tính như tiểu đường hay suy tim, thì bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD lại là một bệnh lý mãn tính, thường do thuốc lá, thuốc lào và các yếu tố môi trường ô nhiễm gây ra.
Khác với bệnh lao phổi, COPD không phải do vi khuẩn gây ra nên không lây từ người này sang người khác. Tuy nhiên, nếu một nhóm người cùng tiếp xúc với yếu tố nguy cơ như khói thuốc lá hoặc môi trường ô nhiễm, họ có thể biểu hiện bệnh tương tự nhau.
Đến 80-90% số người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD có liên quan đến việc sử dụng thuốc lá, tuy nhiên chỉ có khoảng 15-20% người hút thuốc lá thực sự mắc COPD. Nghiên cứu cho thấy những người có tiếp xúc với khói thuốc lá thì càng dễ mắc bệnh nặng.
Phân biệt triệu chứng
Triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD thường bao gồm ho, khạc đờm và khó thở khi gắng sức, và chúng có xu hướng tăng dần theo thời gian.
- Ho kéo dài hoặc gián đoạn: Với tính chất mãn tính của bệnh lý, COPD thường gây ra ho kéo dài ít nhất 3 tháng trong một năm, có ho khô hoặc có đờm. Đây là một triệu chứng phổ biến và khó thấy ở các bệnh lý phổi khác như giãn phế quản, lao phổi…
- Khó thở: Người bệnh thường cảm thấy khó thở dần dần theo thời gian, ban đầu chỉ khi gắng sức, sau đó cả khi nghỉ ngơi và thậm chí liên tục. Họ phải gắng sức để thở, có cảm giác thiếu không khí hoặc thở nặng nề, thở khò khè, hổn hển.
Theo thời gian, triệu chứng ho và khạc đờm kéo dài, khó thở sẽ trở nên nặng hơn. Thường thì ho khạc đờm xuất hiện trước, sau đó mới xuất hiện triệu chứng khó thở, khi bệnh nhân gặp khó khăn khi thở là lúc họ đã ở giai đoạn nặng.
Bệnh lao phổi thường thể hiện các triệu chứng chung của bệnh lao như mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, sốt nhẹ hoặc cảm giác lạnh, đổ mồ hôi đêm, thường xuất hiện vào buổi tối, kèm theo các triệu chứng phổi như ho, khạc đờm, và đôi khi ho có máu.
Để phát hiện bệnh lao phổi, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra nếu bạn gặp các triệu chứng như:
- Ho, khạc đờm kéo dài hơn 3 tuần.
- Có ho có máu.
- Đau ngực hoặc đau khi thở hoặc ho.
- Mệt mỏi, biếng ăn, suy kiệt, sụt cân không lý do.
Các biện pháp chẩn đoán
Để xác định bệnh lao phổi, các bác sĩ sẽ sử dụng một phương pháp kết hợp thông tin từ nguồn lây, dấu hiệu lâm sàng, và một loạt các xét nghiệm như phản ứng lao tố (IDR), tìm vi trùng lao (BK, AFB) trong đờm, đánh giá mật độ bạch cầu lympho trong máu, và tốc độ máu lắng (VS). Nếu phát hiện có biểu hiện thâm nhiễm hoặc lủng trong phổi qua kết quả X-Quang phổi, đó cũng là dấu hiệu sớm cho biết bệnh nhân có thể mắc bệnh lao phổi.
Trong trường hợp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD, bác sĩ thường dựa vào tiền sử tiếp xúc với yếu tố nguy cơ và các biểu hiện lâm sàng như ho khan và khó thở, để chẩn đoán bệnh. Điều này là do tình trạng tắc nghẽn đường dẫn khí không hoàn toàn khá phổ biến trong bệnh COPD.
Vì cả bệnh lao phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD đều có các triệu chứng hô hấp như ho, khạc đờm, khó thở, nên đôi khi dễ gây nhầm lẫn giữa hai bệnh này. Do đó, để chẩn đoán chính xác, thường cần phải thực hiện các xét nghiệm bổ sung như đã nêu.
Đọc thêm: Làm gì sau khi được chẩn đoán bệnh COPD.
Các biện pháp điều trị
Điều trị bệnh lao phổi:
Để điều trị bệnh lao, cần nâng cao thể trạng và sử dụng thuốc kháng lao. Thời gian điều trị kéo dài từ 6-8 tháng. Nếu phát hiện và điều trị sớm, tuân thủ phác đồ điều trị, bệnh nhân có thể khỏi hoàn toàn và không để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu điều trị chậm trễ hoặc không tuân thủ đúng chỉ định, có thể gây ra nhiều di chứng như ho khan, khạc đờm kéo dài, khó thở, ho ra máu dai dẳng hoặc tái phát nhiễm trùng phổi.
Điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD:
Để điều trị COPD, có hai phương pháp là sử dụng thuốc và không sử dụng thuốc:
- Điều trị không sử dụng thuốc: Bao gồm vật lý trị liệu và oxy liệu pháp.
- Điều trị sử dụng thuốc: Sử dụng hai nhóm thuốc chính: thuốc giãn phế quản và thuốc corticoid (dạng tiêm, uống và hít). Trong những đợt cấp tính, có thể cần sử dụng kháng sinh để chống nhiễm trùng.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD không thể chữa trị hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát và làm chậm diễn tiến bằng cách điều trị đúng phương pháp. Mục tiêu điều trị là làm thế nào để bệnh nhân có thể sống với bệnh một cách tốt nhất. Nếu điều trị hiệu quả, bệnh nhân có thể có cuộc sống gần như bình thường, ít khi phải nhập viện do cơn cấp tính.
Đọc thêm: Cách điều trị COPD ở giai đoạn đầu.
