Các nghiên cứu cho thấy tình trạng người bệnh COPD trở nên xấu đi và dễ có đợt cấp thường xuyên hơn khi thời tiết thay đổi, đặc biệt là trong mùa lạnh. Đây là thời điểm rất dễ nhiễm các loại virus và vi khuẩn gây viêm đường hô hấp khiến bệnh nhân COPD bị khó thở nặng hơn.
Vào mùa đông ở Việt Nam, nhiệt độ thấp cùng với không khí hô hanh, bụi bẩn nhiều nên dễ gây nên các bệnh về hô hấp, đặc biệt là với những người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Thời điểm giao mùa, nếu không dự phòng cẩn thận, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có thể tái phát và tiến triển rất nhanh, dễ kích hoạt hình thành đợt cấp của COPD.
Một số triệu chứng thay đổi có thể nhận thấy được trong đợt cấp bao gồm:
- Ho nhiều và nghiêm trọng hơn
- Nhiều chất nhầy tiết ra khi ho
- Thay đổi tính chất của đờm nhầy và khó thở hơn
Tuy không thể ngăn chặn hoàn toàn các đợt cấp tính nhưng có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần số của các đợt cấp mùa lạnh bằng cách làm theo một số cách sau.
Tránh các loại khói kích thích hô hấp
Các loại khói đặc biệt là khói công nghiệp, khói thuốc lá sẽ làm trầm trọng tình trạng COPD.
Người mắc bệnh phổi nên tránh các loại khói từ lò sưởi, dầu hoả, nến thơm, bếp củi, khói hương và đặc biệt nguy hiểm là khói thuốc lá.
Ngoài ra, thời tiết lạnh nên các gia đình thường đóng kín cửa khiến các loại khói nêu trên có thể quanh quẩn trong nhà làm cho bệnh COPD nặng hơn.
Đọc thêm: Thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp.
Rửa tay thường xuyên
Đây là một trong những cách đơn giản nhưng đem lại hiệu quả giúp hạn chế đợt cấp COPD. Bạn nên rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước để ngăn ngừa lân lan vi khuẩn và các loại virus khác nhau.
Trước khi chạm tay lên mặt, nhất là mũi, mắt và miệng phải chắc chắn rằng bạn đã vệ sinh bàn tay cách cẩn thận và sạch sẽ.
Hắt hơi đúng cách
Virus hô hấp có thể lan truyền trong không khí qua các giọt nước bọt do hắt hơi hoặc ho. Vì vậy, người bệnh nên học cách hắt hơi đúng cách.
Các chuyên gia khuyến cáo nên che mũi miệng khi hắt hơi hoặc ho bằng khăn giấy, khăn tay, khẩu trang y tế, hoặc ho và hắt hơi vào bên trong khuỷu tay của mình.
Dùng riêng đồ dùng cá nhân và tránh xa người đang mắc bệnh hô hấp cấp
Do mắc các bệnh đường hô hấp trên nền COPD có sẵn sẽ dễ phát triển một đợt cấp COPD.
Trong các đợt thay đổi thời tiết, nhất là các đợt không khí lạnh, virut và vi khuẩn dễ dàng truyền qua nước bọt, vì vậy, người bệnh COPD không nên dùng chung các đồ dùng cho việc ăn uống và đồ dùng vệ sinh cá nhân.
Ngoài ra, nên hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh, tránh xa các bệnh viện, nơi đông người tụ họp nhất là trong phòng kín thiếu thông khí.
Tuân thủ điều trị COPD theo hướng dẫn
Để tuân thủ điều trị COPD theo hướng dẫn, người bệnh cần phải có kỹ năng tự nhận biết các triệu chứng nặng và thông báo với bác sĩ khi cần thiết hoặc nhập viện ngay. Nắm rõ kiến thức phòng và điều trị COPD là cách hạn chế đợt cấp COPD.
Trong những ngày lạnh, người bị mắc phổi tắc nghẽn mạn tính cần tuân thủ theo các hướng dẫn điều trị để tránh và giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của mỗi đợt cấp. Ngoài ra, theo dõi sát các triệu chứng của bệnh COPD, nếu có các triệu chứng cảnh báo nguy cơ suy hô hấp, cần tự xử lý ngay trong giai đoạn sớm theo hướng dẫn của bác sĩ.
Tiêm phòng vắc-xin cúm và viêm phổi
Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc tiêm ngừa vắc-xin cúm và viêm phổi để giảm các nguy cơ nhiễm trùng.
Giữ độ ẩm nơi ở và làm việc ở mức an toàn
Cần giữ độ ẩm ở một mức độ tối ưu trong không khí và ngăn ngừa nấm mốc phát triển, bởi nấm mốc cũng là một trong những nhân tố gây kích thích phổi, làm hình thành các đợt cấp COPD.
Bạn có thể sử dụng máy hút ẩm để giảm độ ẩm hoặc mở cửa sổ, tạo môi trường thông thoáng, tùy theo điều kiện cụ thể của mỗi cá nhân.
Uống nhiều nước và dinh dưỡng đầy đủ
Theo các chuyên gia, người mắc COPD nên uống từ 6-8 ly nước mỗi ngày. Đặc biệt với những người cao tuổi, nên uống một lượng nước vừa phải nhiều lần trong ngày, không nên chờ cho đến khi khát mới uống nước. Đây là phương pháp đơn giản giúp người bệnh thở dễ dàng hơn.
Về yếu tố dinh dưỡng, bạn nên chọn các món ăn theo chế độ được bác sĩ hướng dẫn cho từng cá nhân. Nên bổ sung các loại rau củ chứa nhiều vitamin C và beta-carotene giúp trung hòa các gốc tự do và tránh các món ăn, thực phẩm gây dị ứng và làm khởi phát đợt cấp COPD.
Ngoài ra, còn một số biện pháp dễ dàng thực hiện để hạn chế các đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong mùa lạnh như:
- Làm ấm người trước khi làm việc: Trước khi ra ngoài trời lạnh, hãy dành 20 phút thực hiện các động tác vận động tại chỗ để làm ấm người.
- Che kín miệng và tránh hít thở không khí khô và lạnh: Bạn nên hít thở bằng mũi, không nên sử dụng miệng để thở, nhất là khi đang ở ngoài trời lạnh.
- Cố gắng giữ cho nhiệt độ và độ ẩm trong nhà của bạn ở mức cho phép vào mùa lạnh: Thường xuyên dọn dẹp nhà cửa để tạo môi trường thông thoáng. Hạn chế ra ngoài trong thời tiết lạnh.
- Tập thể dục tại nhà: Bạn có thể lựa chọn một số môn phù hợp tập tại nhà như dưỡng sinh, yoga,… hoặc có thể đi bộ tại nhà.
Trên đây là một số các để hạn chế các đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong mùa lạnh. Nếu bạn tuân thủ đầy đủ các cách trên có thể hạn chế được số lượng và cả mức độ của các đợt cấp COPD, giảm khả năng tái phát nhập viện để điều trị nội trú.
Nguồn tham khảo: Báo Sức khoẻ & Đời sống
Đọc thêm: Biến chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
