Dinh dưỡng là chìa khóa quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe, hỗ trợ phục hồi từ bệnh tật và gia tăng tuổi thọ. Đối với các căn bệnh mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp, hoặc bệnh phổi tắc nghẽn, chế độ dinh dưỡng là một phần không thể thiếu của quá trình điều trị, giúp người bệnh quản lý căn bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân khiến người mắc bệnh phổi bị suy dinh dưỡng
Nguyên nhân của suy dinh dưỡng ở người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là do sự mất cân bằng giữa cung cấp năng lượng và nhu cầu tiêu hao năng lượng. Trong cơ thể bình thường, có sự cân đối giữa cung và cầu năng lượng để duy trì sự ổn định. Khi nhu cầu năng lượng tăng, cung cấp cũng tăng để đáp ứng và ngược lại. Tuy nhiên, ở người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, thường xuyên xảy ra hiện tượng tăng nhu cầu năng lượng mà cung cấp lại giảm đi.
Có nghĩa là sự tăng nhu cầu năng lượng là kết quả của việc cơ thể phải tiêu tốn nhiều năng lượng hơn để duy trì hoạt động hô hấp khi phải đối mặt với tắc nghẽn phế quản và việc thở khó khăn. Điều này dẫn đến hoạt động hô hấp tăng cường, nhịp thở nhanh hơn, và do đó cần năng lượng lớn hơn để thực hiện các hoạt động này. Thông thường, người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính phải tiêu tốn năng lượng nhiều gấp 5-10 lần so với người bình thường.
Mặc dù nhu cầu năng lượng của người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tăng cao, nhưng họ thường gặp khó khăn trong việc ăn uống do những nguyên nhân sau đây:
- Tình trạng ứ khí trong lồng ngực: Sự ứ khí trong lồng ngực làm cho bụng căng phồng và gây áp lực lên dạ dày, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi khi ăn no.
- Khó thở khi ăn: Một số người bệnh gặp khó khăn trong việc thực hiện hành động nuốt do phải ngưng thở trong thời gian ngắn. Điều này làm cho việc ăn trở nên mệt mỏi và người bệnh thường không muốn ăn nhiều.
- Giảm ham muốn ăn: Người bệnh thường cảm thấy mất hứng thú với việc ăn do tâm lý buồn bã, lo âu, hoặc do thiếu hoạt động và giao tiếp. Thêm vào đó, việc còn sử dụng thuốc lá cũng làm giảm khẩu vị.
- Rối loạn tiêu hóa: Sự lo lắng và căng thẳng về căn bệnh có thể gây ra rối loạn tiêu hóa, thậm chí là loét dạ dày, làm giảm khả năng tiêu hóa thức ăn.
Ngoài ra, những thói quen ăn uống không đúng cũng như những quan niệm sai lầm về dinh dưỡng cũng làm giảm lượng thức ăn cần thiết đưa vào cơ thể. Tình trạng này làm cho cân bằng năng lượng trong cơ thể bị mất cân bằng nghiêm trọng, dẫn đến suy dinh dưỡng.
Đọc thêm: Chế độ ăn uống của người mắc bệnh COPD.
Tác động của suy dinh dưỡng đối với người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Ngược lại, suy dinh dưỡng cũng ảnh hưởng tiêu cực đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính với các hậu quả như sau:
- Suy dinh dưỡng làm cho các bắp cơ toàn thân, bao gồm cả cơ hô hấp, trở nên yếu và mỏng đi. Sự yếu đuối này làm cho cơ hô hấp không đủ mạnh mẽ để thực hiện các cử động hô hấp cần thiết, đặc biệt là khi phải đối phó với tình trạng tắc nghẽn phế quản. Do đó, bệnh nhân cảm thấy khó thở nhiều hơn và tình trạng suy dinh dưỡng trở nên nặng hơn.
- Suy dinh dưỡng thường đi kèm với thiếu hụt các chất khoáng quan trọng như canxi, magie, và phospho. Những chất này cần thiết cho hoạt động của cơ bắp, bao gồm cả cơ hô hấp. Sự thiếu hụt này làm cho các cơ bắp trở nên yếu và dễ mỏi mệt.
- Suy dinh dưỡng làm cho hệ miễn dịch trở nên yếu, từ đó cơ thể dễ bị nhiễm trùng. Nhiễm trùng hô hấp, đặc biệt là trong trường hợp của bệnh nhân phổi tắc nghẽn mạn tính, là một nguyên nhân thường gặp và nguy hiểm, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Như vậy, người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính rất dễ bị suy dinh dưỡng, và khi bị suy dinh dưỡng, tình trạng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính sẽ có xu hướng trở nên nặng hơn.
Lời khuyên cho người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Suy dinh dưỡng là một vấn đề phổ biến và nguy hiểm đối với người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đặc biệt là ở các giai đoạn nặng của bệnh. Suy dinh dưỡng không chỉ làm cho diễn tiến của bệnh trở nên nặng thêm mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, việc phòng chống suy dinh dưỡng là điều rất quan trọng.
Bệnh nhân cần thường xuyên theo dõi cân nặng của mình, đặc biệt là theo dõi hàng tháng và lưu ý đi khám ngay khi nhận thấy có sự giảm cân kéo dài. Sử dụng thuốc giãn phế quản theo chỉ định của bác sĩ là một cách hiệu quả để giảm bớt sự tắc nghẽn trong phế quản, giúp cải thiện hơi thở và tăng cường cung cấp oxy cho cơ thể.
Đọc thêm: Làm gì sau khi chẩn đoán mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Tập thể dục và vận động thường xuyên là rất quan trọng để tăng cường sức bền cơ thể và cải thiện chức năng hô hấp. Các hoạt động như đi bộ, tập yoga, và các bài tập hô hấp có thể giúp cải thiện sự lưu thông khí trong phổi và giữ cho cơ thể luôn linh hoạt.
Ngoài ra, việc duy trì một chế độ ăn uống cân đối và đủ chất dinh dưỡng là rất quan trọng. Bổ sung các thực phẩm giàu năng lượng như thực phẩm giàu protein và chất béo lành mạnh, cùng việc uống đủ nước hàng ngày, sẽ giúp cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể, giúp người bệnh chống lại suy dinh dưỡng và duy trì sức khỏe tốt nhất có thể.
Nguồn tham khảo: Vinmec
